Therapeutische Elastische Kous (TEK)
In de volksmond wordt vaak gesproken over steunkousen, sokken of alleen kousen. Door de vele misverstanden en zelfs fabeltjes over kousen wordt het belang ervan onderschat.

Naamaanduiding
De officiële naam is therapeutisch elastische kous. De naam (steun)kousen is voorbehouden aan kousjes en panty’s uit de winkel die lichte steun geven. De naam sok is alleen bedoeld als sok en geeft geen druk. De naam therapeutisch elastische kous (TEK) geeft aan dat het in werkelijkheid om een therapeuticum gaat met elastische eigenschappen. In dit verband kan men het vergelijken met een tablet die patiënten moeten gebruiken voor hoge bloeddruk of bij suikerziekte.

Wat doet een therapeutische elastische kous?
Bij lymfoedeem en mensen met spataders, oud trombose been of open benen is er een opeenhoping van vocht. Dit komt of omdat er teveel lymfvocht wordt "geproduceerd", of doordat er te weinig vocht wordt afgevoerd. In beide gevallen zal er vochtophoping zijn. De vochtproductie in de weefsels kan men remmen door de druk van buiten te verhogen. Dit kan gebeuren door bijvoorbeeld een verband of therapeutisch elastische kousen te dragen. De lymfafvoer kan soms verbeterd worden door bepaalde technieken als lymfdrainage, ademhalingsoefeningen en dergelijke echter drukverhoging door een TEK blijft ALTIJD nodig. Uit literatuuronderzoek blijkt dat bij de behandeling van lymfoedeem altijd een TEK nodig is.

Zijn er verschillende soorten therapeutische elastische kousen?
Bij de therapeutisch elastische kous wordt een onderscheid gemaakt in vlakbrei- (met naad) en rondbreikousen (zonder naad). Bij de nabehandeling van lymfoedeem maakt men gebruik van vlakbreikousen, omdat dit type kous een betere pasvorm en drukverdeling geeft dan een rondbreikous. Alle therapeutisch elastische kousen dienen op de maat van het been of arm vervaardigd te worden en iedere keer opnieuw aangemeten te worden om kleine omtrekveranderingen in de nieuwe kous te verwerken.

Vlakbreikous
• Spanningsvrije (elastische) inlegdraad: constante druk • Variabel aantal naalden • Slope constant • Goede, exacte pasvorm

Rondbreikous
• Variabele spanning (elastische) inlegdraad: wisselende druk • Vast aantal naalden • Slope wisselend • Kans op snoeren en onregelmatige druk

Verschillende drukklassen
Bij therapeutisch elastische kousen worden 4 verschillende drukklassen onderscheiden, I t/m IV, waarbij IV de hoogste drukklasse vertegenwoordigd. De verzekering vergoed in principe geen klasse I kousen. Het is bij de behandeling van lymfoedeem het erg belangrijk dat er een goed geïndiceerde en aangemeten kous, die individueel voor de patiënt is aangemeten, gemaakt en gecontroleerd ("zorg op maat") wordt. Indien een hulpmiddel niet meer toerijkend is, heeft een patiënt recht op een nieuwe verstrekking.

Wanneer moet een TEK gedragen worden?
Voor de nabehandeling van lymfoedeem zijn therapeutisch elastische kousen onmisbaar. In principe moet deze behandeling levenslang worden voortgezet. Immers, lymfoedeem is een chronische aandoening waarbij de therapeutisch elastische kousen chronisch gebruikt moeten worden. Na de initiële gecombineerde behandelfase voor lymfoedeem (complexe fysische therapie, bandages en eventueel lymfchirurgie) wordt een therapeutisch elastische kous voorgeschreven. Deze is bedoeld om in de onderhoudsfase de dan bereikte situatie te handhaven. Alle therapeutisch elastische kousen dienen op de maat van het been of arm vervaardigd te worden en iedere keer opnieuw aangemeten te worden om kleine omtrekveranderingen in de nieuwe kous te verwerken. In de praktijk kunnen de omtrekken bij patiënten sterk variëren. Het is belangrijk een kous altijd te dragen

Wie meet de TEK aan?
Gezien de complexiteit van lymfoedeem en de behandeling dient een therapeutisch elastische kous te worden aangemeten door een adequaat geschoolde deskundige/bandagist die (in)direct bij de behandeling betrokken is, met kennis en kunde op het gebied van lymfoedeem (advies CBO richtlijn). De deskundige/bandagist dient de effectiviteit van een therapeutisch elastische kous te controleren en eventuele aanpassingen te kunnen aanbrengen. Een deskundige kan zijn: • bandagist met erkenning • huidtherapeut of fysiotherapeut • dermatoloog